Vết khâu tầng sinh môn sau sinh thường khiến nhiều mẹ đau rát, lâu lành, thậm chí nhiễm trùng nếu không vệ sinh đúng cách. Trong bài viết này, Bluecare sẽ hướng dẫn mẹ cách chăm sóc vết khâu tầng sinh môn tại nhà. Việc này là cực kỳ quan trọng giúp mẹ hồi phục nhanh, an toàn, tránh biến chứng.
Đọc thêm: Cẩm nang chăm sóc mẹ và bé sau sinh từ A–Z
Tổng Quan Về Vết Khâu Tầng Sinh Môn
Vết cắt tầng sinh môn là gì?
Tầng sinh môn là phần mô mềm nằm giữa âm đạo và hậu môn. Nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh nở. Khi sinh thường, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật rạch tầng sinh môn. Mục đích là để mở rộng đường ra cho em bé, giúp quá trình sinh diễn ra nhanh chóng. Bên cạnh đó, thủ thuật này còn giúp hạn chế tình trạng rách mô tự nhiên, vốn có thể gây tổn thương nghiêm trọng hơn.
Thủ thuật này chỉ được thực hiện khi thực sự cần thiết. Chẳng hạn như khi thai nhi lớn, chuyển dạ kéo dài hoặc cần can thiệp y khoa (kẹp forceps, hút chân không…).
Cách thực hiện thủ thuật rạch – khâu tầng sinh môn
Bác sĩ sẽ tiến hành gây tê vùng âm hộ, sau đó rạch một đường dài khoảng 3–5 cm theo hướng chéo để tạo lối ra thuận lợi cho bé. Sau khi sinh, vết cắt sẽ được khâu lại bằng chỉ tự tiêu, không cần cắt chỉ. Vết cắt sẽ thường lành sau 2–3 tuần nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà.
Mặc dù đây là một thủ thuật nhỏ, nhưng do vị trí nhạy cảm và môi trường ẩm ướt, vết khâu rất dễ bị viêm nhiễm nếu không được vệ sinh cẩn thận.
Vì sao cần chăm sóc vết khâu tầng sinh môn đúng cách?
Việc chăm sóc vết khâu tầng sinh môn tại nhà đóng vai trò quyết định trong tốc độ hồi phục và chất lượng sức khỏe sau sinh của mẹ. Một vết khâu được chăm sóc đúng cách sẽ:
- Giảm thiểu cảm giác đau rát, sưng nề
- Ngăn ngừa nguy cơ viêm nhiễm, nhiễm trùng lan rộng
- Giúp mô mềm tái tạo tốt hơn, hạn chế sẹo lồi hoặc co kéo
- Giúp mẹ sớm sinh hoạt, vận động bình thường và tự tin hơn trong quan hệ vợ chồng sau sinh
Ngược lại, nếu bỏ qua việc vệ sinh và chăm sóc đúng kỹ thuật, mẹ có thể đối mặt với tình trạng đau kéo dài, khó chịu khi ngồi, viêm nhiễm hậu sản hoặc thậm chí phải can thiệp y tế lại.
Hướng Dẫn Chăm Sóc Vết Khâu Tầng Sinh Môn Tại Nhà
Chườm lạnh bằng gạc trong 24–48 giờ đầu
Sau sinh thường, đặc biệt trong 1–2 ngày đầu, vùng tầng sinh môn thường bị sưng nề và đau rát do quá trình co giãn và vết khâu. Để giảm nhanh tình trạng này, mẹ có thể sử dụng gạc lạnh hoặc túi đá chườm nhẹ lên vùng vết thương.
Phương pháp này giúp:
- Làm dịu cảm giác đau tức tức vùng đáy chậu
- Giảm sưng viêm và hạn chế tụ máu
- Hỗ trợ lưu thông tuần hoàn tại chỗ
- Cách chườm lạnh an toàn:
- Bọc đá viên hoặc túi gel lạnh trong khăn mỏng, tránh tiếp xúc trực tiếp lên da
- Mỗi lần chườm 15–20 phút, mỗi 3–4 giờ/lần
- Sau khi chườm, lau khô vùng kín bằng khăn sạch, mềm
Lưu ý: Nếu sau khi chườm lạnh vẫn đau nhiều hoặc vết khâu có dấu hiệu viêm đỏ, mẹ nên liên hệ với bác sĩ. Paracetamol có thể được sử dụng để giảm đau nhưng phải theo chỉ định và đảm bảo an toàn cho bé bú.
Chọn tư thế ngồi phù hợp
Một yếu tố quan trọng trong quá trình chăm sóc vết khâu tầng sinh môn tại nhà mà nhiều mẹ thường bỏ qua chính là tư thế ngồi sau sinh. Nếu ngồi sai tư thế, vết thương có thể bị kéo căng, gây cảm giác đau nhiều hơn. Không những vậy, tư thế không phù hợp còn ảnh hưởng đến quá trình lành mô và kéo dài thời gian hồi phục.
Gợi ý tư thế ngồi giúp giảm áp lực lên vết khâu:
- Ngồi nghiêng sang một bên thay vì ngồi trực tiếp lên mông
- Sử dụng đệm hơi hình vòng tròn (donut cushion). Hoặc khăn lót mềm để giảm áp lực lên vùng đáy chậu
- Hạn chế ngồi lâu, thay đổi tư thế sau mỗi 20–30 phút
- Thông thường, cảm giác đau vùng vết khâu sẽ giảm đáng kể sau 3–4 ngày. Đa phần vết thương sẽ lành sau khoảng 2–3 tuần nếu được chăm sóc đúng cách.
Vệ sinh vết khâu đúng cách
Vệ sinh vùng kín sau sinh là bước quan trọng hàng đầu trong việc chăm sóc vết khâu tầng sinh môn tại nhà. Môi trường ẩm ướt, bí khí của vùng đáy chậu tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển nếu không được làm sạch đúng cách.
Nguyên tắc vệ sinh khoa học và an toàn:
- Rửa vùng kín 2 lần/ngày bằng nước ấm hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ có độ pH phù hợp
- Vệ sinh sau mỗi lần đi vệ sinh, đặc biệt là sau đại tiện
- Dội nước hoặc dùng vòi sen nhẹ từ trước ra sau để tránh vi khuẩn từ hậu môn lây sang vết khâu
- Dùng khăn sạch hoặc giấy mềm thấm khô hoàn toàn sau khi rửa
- Thay băng vệ sinh mỗi 4–6 tiếng, không để vùng kín bị ẩm lâu
Những điều cần tránh:
- Không ngâm rửa vùng kín trong chậu nước
- Không thụt rửa sâu vào âm đạo khi chưa có chỉ định từ bác sĩ
- Không dùng dung dịch có mùi thơm, chứa cồn hoặc sát khuẩn mạnh
- Việc vệ sinh đúng cách không chỉ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng tầng sinh môn. Mà còn góp phần làm vết thương nhanh khô, nhanh liền hơn.
Chế độ dinh dưỡng & sinh hoạt giúp nhanh hồi phục
Bên cạnh việc vệ sinh và nghỉ ngơi, chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý đóng vai trò quan trọng giúp vết khâu tầng sinh môn mau lành và không để lại biến chứng.
Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ phục hồi mô mềm:
- Trước hết, hãy tăng cường thực phẩm giàu protein (thịt nạc, trứng, cá hồi, đậu phụ) để tái tạo tế bào
- Tiếp theo, bổ sung vitamin C và kẽm (từ cam, bưởi, rau xanh, hạt óc chó…) giúp tăng sức đề kháng và hỗ trợ liền vết thương
- Bên cạnh đó, uống nhiều nước (2–2,5 lít/ngày) để đảm bảo quá trình trao đổi chất
- Cuối cùng, tránh ăn các thực phẩm dễ gây sẹo hoặc dị ứng nếu cơ địa nhạy cảm (tôm, cua, đồ nếp…)
Sinh hoạt phù hợp sau sinh thường:
- Tránh vận động mạnh, hạn chế làm việc nhà trong tuần đầu
- Không ngồi xổm hoặc đứng quá lâu, nên thay đổi tư thế thường xuyên
- Đi vệ sinh đúng giờ, tránh nhịn tiểu hay táo bón – những yếu tố có thể gây áp lực lên vết khâu
Tóm lại, một lối sống lành mạnh và dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp mẹ phục hồi tầng sinh môn nhanh chóng, đồng thời duy trì thể trạng tốt để chăm sóc bé trong giai đoạn đầu đời.
Lưu Ý Quan Trọng Trong Quá Trình Hồi Phục
Nhận biết các dấu hiệu nhiễm trùng
Trong quá trình chăm sóc vết khâu tầng sinh môn tại nhà, mẹ cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu nhiễm trùng.
Thông thường, vết khâu sẽ lành trong khoảng 2–3 tuần. Tuy nhiên, nếu môi trường vùng kín ẩm ướt, việc vệ sinh không đúng cách hoặc mẹ có cơ địa nhạy cảm thì vết thương có thể bị viêm nhiễm.
Dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý:
- Vết khâu sưng đỏ, tấy nóng, đau tăng dần
- Chảy dịch có mùi hôi, có mủ vàng hoặc xanh
- Mẹ có dấu hiệu sốt trên 38°C, rét run
- Tiểu buốt, tiểu rắt hoặc khó đi vệ sinh do đau
Khi có các triệu chứng này, mẹ không nên tự xử lý tại nhà mà cần đến cơ sở y tế để được khám, làm sạch vết thương và kê đơn thuốc phù hợp.
Nếu vết khâu lâu lành hoặc có mùi lạ
Không phải tất cả các vết khâu đều hồi phục như nhau. Tuy nhiên, một số mẹ có thể gặp tình trạng vết khâu lâu lành, khô chậm hoặc xuất hiện mùi khó chịu dù đã chăm sóc tương đối đúng cách.
Nguyên nhân thường gặp bao gồm:
- Thứ nhất, vệ sinh chưa đúng kỹ thuật (lau ngược chiều, rửa quá mạnh)
- Thư hai, mẹ bị thiếu máu, thiếu dưỡng chất cần thiết
- Tiếp theo, động tác sinh hoạt vô tình làm căng, rách mũi khâu
- Cuối cùng, nếu sau 10–14 ngày mà mẹ vẫn cảm thấy đau rát khi ngồi, có dịch bất thường, hoặc vết khâu chưa khô, mẹ nên liên hệ bác sĩ sản khoa để được đánh giá lại.
Do đó, việc phát hiện sớm dấu hiệu bất thường giúp can thiệp kịp thời, tránh diễn tiến thành viêm nhiễm sâu hoặc áp xe tầng sinh môn.
Đọc thêm: Chăm Sóc Sau Sinh Mổ & Vết Mổ Tại Nhà
Lưu ý khi quan hệ vợ chồng sau khi sinh thường
Một vấn đề thầm kín nhưng rất được các mẹ quan tâm chính là thời điểm quan hệ vợ chồng sau sinh thường. Đặc biệt, điều này càng được chú ý hơn nếu mẹ sinh thường có rạch tầng sinh môn. Việc quan hệ quá sớm khi vết khâu chưa lành hoàn toàn có thể gây đau đớn. Thậm chí, mẹ có thể bị rách lại mô mềm hoặc nhiễm trùng vùng kín.
Lời khuyên từ chuyên gia sản khoa:
- Thời gian quan hệ trở lại tốt nhất là sau 6 tuần, khi vết khâu đã lành hoàn toàn và cơ thể mẹ hồi phục tốt
- Mẹ nên chia sẻ cảm xúc và lo lắng với bạn đời để tạo sự thoải mái và đồng thuận
- Dùng gel bôi trơn gốc nước để giảm đau và ma sát trong những lần đầu tiên
- Vệ sinh sạch sẽ vùng kín trước và sau khi quan hệ
Quan hệ vợ chồng sau sinh là một phần quan trọng của đời sống hôn nhân. Khi được khởi động lại đúng thời điểm, nhẹ nhàng, sẽ giúp cả hai vợ chồng thêm gắn kết và thoải mái hơn. Người chồng nên đồng hành và chăm sóc vợ sau sinh đúng cách để giúp cô ấy nhanh chóng hồi phục cả về thể chất lẫn tinh thần.
KẾT LUẬN
Việc chăm sóc vết khâu tầng sinh môn sau sinh không chỉ là làm sạch vết thương. Hơn thế nữa, chúng còn là cả quá trình giúp mẹ hồi phục thể chất, phòng tránh biến chứng và sớm lấy lại sự tự tin.
Qua bài viết, Bluecare giới thiệu cho mẹ dịch vụ chăm sóc mẹ sau sinh tại nhà của Bluecare. Với đội ngũ điều dưỡng sản khoa giàu kinh nghiệm, giúp mẹ theo dõi vết khâu an toàn, nhẹ nhàng. Đặc biệt, khi đặt dịch vụ tắm bé, mẹ được tặng kèm chăm sóc vết khâu hoàn toàn miễn phí. Điều này giúp tiết kiệm chi phí, chăm sóc mẹ và bé cùng lúc.
👉 Đặt lịch ngay tại Bluecare.vn hoặc gọi 098.576.8181 để được tư vấn miễn phí!
